درخت راش درختی است خزانکننده و بلند قامت که بومی منطقهی اوراسیا میباشد و در ارتفاعات جنگلهای البرز و در مناطق مختلف اروپا از جمله ترکیه و بلغارستان میروید و در شرایط مناسب تا ارتفاع بین ۳۰ تا ۴۵ متر رشد می کند. در مناطق مختلف جنگلهای شمال ایران از طوالش تا گرگان در ارتفاعی بین ۲۰۰ تا ۲۲۰۰ متری سطح دریا دیده شده است.
این درخت در خاستگاه خود تشکیل جنگلهای خالص یا مخلوط به همراه افرا و یا صنوبر را میدهد. تنهی راش میتواند قطری تا ۱.۵ متر پیدا کند و ندرتا دیده شده که تا ۳ متر نیز رشد کرده است. پوست تنهی این درخت صاف و خاکستری میباشد و معمولا بخش هایی از آن با خزه پوشیده شده است.
نام Fagus از کلمهای یونانی به معنای خوراکی اخذ شده و گفته میشود در اسطورههای گلهای فرانسوی در دورهی روم باستان نیز خدایی با این نام مرتبط با درخت راش داشتند و معتقد بودند از فرزندان آنها مراقبت می کرده است.
برگهای این درخت به صورت متناوب بر روی درخت قرار گرفته و ابعادی حدودا ۵ – ۱۲ سانتیمتر دارند. برگ های راش بیضی کشیده و کمی مضرس هستند و جوانههای آن شکلی نوکتیز و دوکی شکل دارند. میوه راش بصورت فندقهای کوچک و سهگوش با اندازهای حدود ۲ سانتیمتر میباشد که در یک پوشش فلسی قرمز خاردار قرار گرفته است و خوراکی میباشد. راش در مناطق کاملا مرطوب میروید و ریشههایش در سطح پراکنده میشوند و از این نظر مقاومت زیادی نسبت به سیلابها و یا طوفانهای قدرتمند از خود نشان نمیدهد.
در میان ساکنان نقاط جنگلی شمال ایران راش از اسامی متفاوتی برخوردار است. مردمان گیلان، کلارستان، شهسوار، کلاردشت، کجور آن را راش، در منجیل و عمارلو راج، در آستارا قزل کز، در کوه درفک و طوالش آلاش و الوش، در مازندران مرس، در نور چلر و در گرگانرود قزل آغاج، مینامند..
چوب آن سنگین و سخت بوده به دلیل کیفیت خوبی که دارد در مصارف صنعتی و محلی از جمله ساخت در و پنجره و پارو و همچنین تهیه هیزم مورد استفادهی روستائیان میباشد. چوب راش در مقابل فشار و شوک مقاومت بالایی از خود نشان میدهد و از این جهت در صنایعی که نیاز به خم کردن چوب دارند مورد توجه میباشد.
منبع: اگرونیک www.agronic.ir