کانون گردشگران جوان ایران سفر مسولانه و ارزان قیمت
گاندو (Crocodylus palustris) یا تمساح پوزه‌کوتاه، بزرگ‌ترین خزنده ایران است که در ناحیه بلوچستان دیده می‌شود. این تمساح تنها تمساح ایران است.
زیستگاه اصلی این تمساح ۳۸۰ هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش دیگر آن در شهرستان ایرانشهر قرار دارد. بیشتر این تمساح‌ها در برکه‌های میان راسک و باهوکلات و باتلاق‌های دلگان و کلانی متمرکز هستند. طول این جانور تا چهار متر است. این خزنده بازماندهُ خزندگانی است که حدود ۲۶۵ میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند.
این تمساح دارای پوزه‌ای پهن است که فک بالایی ۱۹ دندان و فک پایینی ۱۵ دندان دارد. در قسمت پشت سر و در ناحیه گردن دو جفت صفحه شاخی بزرگ دیده می‌شود. دارای پاهای کوتاه بوده و پنج انگشت منتهی به ناخنهای بلند در پاهای جلوئی و چهار انگشت منتهی به ناخنهای کوتاه تر در پاهای عقبی دیده می‌شود. رنگ عمومی بدنش زیتونی تا قهوه‌ای بوده و شکمی بدون فلس و به رنگ سفید متمایل به زرد دارد.
تمساح حیوانی بسیار خجالتی، محتاط و ترسوست و به سختی می‌توان آن را مشاهده نمود. تمساح حیوانی باهوش و زیرک است و به محض احساس خطر و با حضور مزاحم در آب فرو رفته و مخفی می‌شود ولی برای تنفس باید سریعاٌ به سطح آب برگردد. غذایش را عموماٌ ماهیان وگل‌خورک، پرندگان و پستانداران تشکیل می‌دهند و عموماً شب‌ها شکار می‌کند.
او در طول عمر خود به جز هنگام جفت‌گیری و بحرانهای طبیعی به صورت انفرادی و منزوی زندگی می‌کند. گاندو، حس قلمرویی خاصی دارد و تا حد توان از محدوده خود دفاع می‌کند.
این تمساح‌ها آنچنان به آرامی، بی‌حرکت و با ظرافت منحصر به فرد روی آب شنا می‌کنند که گاهی بیننده فکر می‌کند، مرده‌اند، درحالی که این حالت یکی از ویژگیهای مهم حیوان برای یافتن شکار و طعمه است.
لانه‌سازی این تمساح مانند تمساح نیل و استرالیا به شکل حفر گودال یا حفره روی زمین است و تعداد متوسط تخم در این گونه معمولا ۲۵تا ۳۰عدد و با وزن متوسط ۱۲۸گرم و به شکل بیضی است.
درسال‌های اخیر خشکسالی حاکم برمنطقه پراکنش این گونه در ایران تهدید بسیار موثری بر روی جمعیت موجود این تمساح بوده و به‌روش‌های مختلف نظیر از بین رفتن منابع غذایی ، زیستگاه و پناهگاه و نیز تاثیر در موفقیت تولید مثل، صدمات قابل توجهی بر آن وارد کرده است.
تمساح مردابی یا پوزه کوتاه ایرانی جزو خزندگان حمایت شده بوده و در گروه خزندگان در معرض خطر انقراض کشوری طبقه‌بندی شده است و شکار و صید آن ممنوع و شامل پرداخت جریمه نقدی می‌باشد.
:مراجع
دانشنامه آزاد ویکی پدیا
Persiangeo وب سایت
sbprotal.irوب سایت
