کانون گردشگران جوان ایران سفر مسولانه و ارزان قیمت
استان همدان از جاذبه های خاص و منحصر به فرد طبیعی برخوردار است. آب و هوای این منطقه که می توان آن را سرد نامید، در واقع محیطی را به وجود آورده که قابلیت رونق توریسم زمستانی و توریسم تابستانی به طور هم زمان در آن فراهم شده است. دره ها و چشم انداز های پیرامون آن ها از عناصر مهم و جاذب گردشگران این استان محسوب می شوند. استان همدان دارای دره هایی سرسبز با چشم اندازهای زیباست که در تابستان ها محل تجمع گردشگران و در زمستان ها نیز محل تفریحات زمستانی است. یخچال های کوه الوند و مسیر کوه نوردی الوند در استان همدان از آشناترین و جذاب ترین مسیرهای کوه نوردی برای دوست داران این ورزش است. بیش تر دره های استان همدان پوشیده از باغ ها و درخت های گوناگون است. از جمله ی این درختان می توان به گردو، بادام، سیب و توت اشاره کرد که همراه با چشمه سارهای جوشان، رودخانه های متعدد و چشم اندازهای شگفت، مناظر بدیعی از زیبایی های طبیعت را به نمایش می گذارند. دره های استان همدان در کنار قله های نام آشنا و ارتفاعات اطراف، مستعد انواع ورزش های کوهستانی نظیر اسکی، کوه نوردی و نظایر آن است. غار علیصدر مهم ترین و معروف ترین جاذبه ی طبیعی استان همدان به شمار می آید که به علت وجود گذرگاههای آبی و دریاچههای وسیع و قابل قایق رانی که در سراسر غار گسترده شده اند، یکی از زیباترین جلوههای طبیعی ایران و جهان و پدیدهای منحصر به فرد در نوع خود را رقم زده است. محوطه ی اطراف آبشار گنج نامه و محیط احداث شده ی پارک عباس آباد و دریاچه ها و تالاب های استانی نیز از دیگر جاذبه های طبیعی استان همدان به شمار می آیند.
مرتفع بودن استان همدان و هم جواری آن با بخش هایی از رشته کوه زاگرس و رشته کوه فرعی الوند، موجب برف گیری و بارندگی فراوان و پیدایش چشمه ها و سرچشمه های متعدد است. مهم ترین رودخانه های استان، گاماسیاب، از سرشاخه های رود کرخه است. رودهای مهم دیگر استان همدان عبارت اند از: رود تلوار، رود قره چای (سیاه رود)، قلقل رود و خرم رود. رودهای شمال و خاور ارتفاعات الوند منشاء رودهای فصلی و کم آب چشمه های دایمی در ارتفاعات است که در پایین دست ضمن کم آبی در بهار و تابستان معمولا خشک می شوند.
مهم ترین آبشار استان همدان آبشار گنج نامه است که به طرز زیبایی در میان کوه های نزدیک شهر همدان قرار دارد. موقعیت کوهستانی استان همدان و پر برف بودن بیش تر کوه های آن در نیمی از سال، موجب پیدایش ده ها سرچشمه (سرآب) بزرگ و صدها چشمه مهم است که بخش قابل توجهی از آن ها ارزش گردشگری دارند. عمده ترین سرچشمه های استان همدان عبارت اند از: سرآب گاماسیاب، سرآب فارسیان، گیان و سرآب لک لک اسد آباد.
علاوه بر این سرآب و سرچشمه ها، تعداد قابل ملاحظه ای از چشمه های مهم نیز در سطح استان پراکنده اند که هرکدام به نحوی مورد توجه علاقه مندان قرار می گیرند. از آن جمله می توان به چشمه های فرشته، آب ترش علیصدر، مجنون آباد، ماهی، برجکی، امام زاده نهاوند، نیکان سویی، شفیع جان تویسرکان، زمان آباد، قینوجه و سهکیندران، رزن، آجی سو صادقلو، گرگر و شورین اشاره کرد.
چشمه های آب معدنی هر منطقه از جاذبه های گردشگری محسوب می شوند که در صورت استفاده مناسب از آن ها و ایجاد فضا های لازم برای اتراق می توانند در جذب مسافران و علاقه مندان نقش موثری ایفا کنند. در استان همدان چندین دهنه چشمه آب معدنی وجود دارد که تقریبا نزدیک محورهای اصلی و جاده قرار دارند و امکانات مناسبی را برای بازدید کنندگان و دوست داران طبیعت فراهم می آورند. چشمه های آب معدنی استان عموما جنبه درمانی دارند و بیش تر در مناطقی که دارای آب وهوای لطیف و کوهستانی هستند، قرار گرفته و در نوع خود جالب توجه هستند.
استان همدان منطقه ای است کوهستانی که بیش تر کوه های آن را تخته سنگ های خارا با جهت شمال باختری – جنوب خاوری تشکیل داده است. کوه های استان همدان جزو کوه های مرکزی و باختری ایران محسوب می شوند. کوه های باختری و جنوبی این استان بخشی از پیش کوه های داخلی زاگرس است. مهم ترین ارتفاعات این استان عبارت اند از: الوند، کوه ارمنی، کوه قره داغ، سلسله جبال خرقان، کوه وفس، سلسله راسوند، کوه گرمه، کوه سرده، کوه لشکر، کوه سفید، کوه یزدجرد و کوه بیاتان.
دو سلسله کوه نیز در شمال و جنوب شهرستان نهاوند کشیده شده است. ارتفاعات شمال نهاوند جهت شمال باختری – جنوب خاوری دارند و با کوه گرو و الوند موازی هستند. این سلسله در دو نقطه به وسیله دو رودخانه که از ملایر و تویسرکان سرازیر می شوند، قطع شده و معبری طبیعی را ایجاد می نمایند. این سلسله در شمال باختری یعنی دره کنگاور و دره رودخانه تویسرکان به نام کوه کمر زرد و بین معبر رودخانه ملایر به نام کوه سیاه دره و در خاور معبر رودخانه ملایر، کوه سفید نامیده می شود. ارتفاعات جنوب نهاوند دنباله سلسله کوه های شاهو در پاوه و روانسر بیستون کرمانشاه است که جهت آن ها شمال باختری – جنوب خاوری است. این سلسله ارتفاعات پس از گذشتن از جنوب شهرستان نهاوند به کوه های شهرستان بروجرد منتهی شده و در آن جا به نام کوه های گرو معروف می شوند که خط الراس آن، حد طبیعی بین نهاوند و خرم آباد است.
ارتفاعات مهم دیگر استان همدان عبارت اند از: گرمه و سدره در ملایر، آلابلاغ در حدفاصل اسد آباد و بهار، گره، قلی آباد و بوقاطی در کبودر آهنگ، گرویاگری در جنوب نهاوند، خان گرمز در سیاه دره تویسرکان، گلیان، کمر زرد، قشلاق، پیر غیب، دره غاز و سیاه کمر در تویسرکان، امرله و زریله در اسد آباد، کوه چله، گرن، سفید، آردشان و بان سره در نهاوند و رشته کوه الوند با قله زیبای آن درهمدان.
بین کوهستان الوند که مهم ترین ارتفاعات استان همدان را در بر می گیرد و کوه گزین زمین های پست و دشت های هموار استان قرار دارد. این دشت ها باعث وزش بادهای شدید در سطح استان می شوند، به همین دلیل استان همدان از مناطق بادخیز کشور به شمار می آید. قلل و کوه های گوناگون استان برای ورزش های کوهستانی نظیر کوه نوردی، سنگ نوردی و اسکی کاملا مناسب است. ارتفاع زیاد و سنگی بودن بیش تر کوه ها، قابلیت بهره برداری از آن ها در کوه نوردی و صخره نوردی را گسترش داده است.
استان همدان به دلیل ساختار زمین شناختی خود، غارهای زیادی را در برگرفته است که می تواند به عنوان منابع سیاحتی و آموزشی برای علاقه مندان به غارنوردی و غارشناسی مورد استفاده قرار گیرد. از جمله این غارها به غار علیصدر، غار هیزج، غار دره فراخ، غار سرد کوه، غار بگلیجه، غار قلعه جوق و غار آق قایا می توان اشاره کرد.
شهرستان های همدان و تویسرکان که در شمال و جنوب کوه پایه ها و دامنه کوه الوند واقع شده اند، در اطراف خود دشت های نسبتا پهناور و جلگه های آبرفتی قابل توجهی دارند. در شمال خاوری همدان دشت های پهناور و تقریبا مسطح کویر جان و رزن تا آوج گسترده است. در بیش تر این دشت ها به علت خاک مناسب و حاصل خیز، غلات به ویژه گندم دیم کشت می شود که در فصل بهار و تابستان سرسبزی زیبا و دل انگیزی را به نمایش می گذارند. ارتفاع این منطقه به طور متوسط 1800 متر است، اما از رزن تا کبودر آهنگ ارتفاع قابل توجهی مشاهده نمی شود. جلگه های شمالی همدان برای احداث باغ و قلمستان بسیار مناسب است، به همین خاطر در نزدیکی شهر همدان، در نواحی آبشینه و سنگ سفید، تاکستان های وسیع و قلمستان های بزرگی احداث شده است. جلگه های شمال باختری همدان (بهار) به لحاظ پوشش گیاهی متنوع دارای قابلیت های بهره برداری تفریحی خصوصا در تابستان است. مسافران و اهالی شهرهای هم جوار، تعطیلات و اوقات فراغت خود را در این محل می گذرانند.
حدفاصل ناحیه جنوبی تویسرکان تا ملایر، دشت پهناوری است که جز بلندی های تپه مانند ملایر، ارتفاعات عمده ای ندارد. ملایر بر روی جلگه ای مرتفع قرار دارد و با باغ های دل گشایی محصور شده است. جلگه وسیع اسدآباد که پس از کوهپایه های الوند آغاز می شود، جلگه ای حاصل خیز است که با شیبی ملایم به طرف نهاوند و کنگاور کشیده شده است. ناحیه نهاوند نیز دشت وسیعی است که میان کوه های مرتفعی در جهت شمال باختری و جنوب خاوری قرار دارد. این دشت در طرفین و امتداد رودخانه گاماسیاب گسترش یافته و از نظر سیاحتی – تفریحی دارای اهمیت و جالب توجه است. یکی از ویژگی های عمده دشت های استان پوشش گیاهی مناسب آن ها است که بیش تر به صورت مرتع، کشت زار و باغ شکل گرفته اند و به همین دلیل نیز در فصل های بهار و تابستان مورد استفاده گردشگری قرار می گیرند.
دره ها از عناصر شگفت انگیز طبیعت هستند که غالبا در اثر ساختارهای تو پو گرافیک شکل می گیرند. دره ها و چشم انداز های پیرامون آن ها از عناصر مهم و جاذب گردشگران محسوب می شوند. استان همدان دارای دره هایی سرسبز با چشم اندازهای زیباست. بیش تر دره های استان پوشیده از باغ ها و درخت های گوناگون است. از جمله ی این درختان می توان به گردو، بادام، سیب و توت اشاره کرد که همراه با چشمه سارهای جوشان، رودخانه های متعدد و چشم اندازهای شگفت، مناظر بدیعی از زیبایی های طبیعت را به نمایش می گذراند. دره های استان در کنار قلل و ارتفاعات هم جوار، مستعد انواع ورزش های کوهستانی نظیر اسکی و کوه نوردی و نظایر آن است. برخی از این دره ها عبارت اند از: دره زینا، دوزخ دره، دره گزند سرابی، دره باغ های فاران، دره باغ آرتیمان، دره سرکان و دره شهرستانه.
استان همدان فاقد جنگل های انبوه و گسترده است و پوشش گیاهی آن منحصر به رویش استپی و رویش برخی از انواع گیاهان و درختان است. این استان در گذشته دارای جنگل های وسیع بوده، اما در حال حاضر فقط قسمتی از کوه های شهرستان نهاوند (حدود 100 هکتار) دارای پوشش گیاهی جنگلی است که بیش تر آن را درختان بلوط تشکیل می دهد. درختان استان همدان را بنه، ارژن، زبان گنجشک و زالزالک به همراه گیاهان دارویی مثل گل گاو زبان، شیرین بیان، عناب، آویشن، خاکشیر، رازیانه، کاسنی، کاکوتی، گون و کتیرا تشکیل می دهند که در نقاط مختلف این استان می رویند. در شیارهای فرسایش یافته در بستر رودخانه های فصلی، گونه های درختچه ای به صورت تک درخت یا گروه های درختی (مانند گز) دیده می شود و در بعضی از نواحی مرطوب درختچه های سیاه تلو بیش تر نمایان است. به طور کلی دوره رویشی در استان همدان کوتاه است و فقط حدود 4 ماه در سال طول می کشد. البته برخی از گیاهان و درختان مقاوم به سرما مانند: تیره بیدها مثل بید سفید و بید مجنون، انواع صنوبرها مانند نارون، زبان گنجشک، اقاقیا، ارغوان و چنار نیز در همدان دیده می شوند، اما روی هم رفته آب و هوای این استان برای رویش بسیاری از گیاهان حتی گیاهان مناطق استپی مناسب نیست.
منبع: www.istta.ir
