کانون گردشگران جوان ایران سفر مسولانه و ارزان قیمت
گزارش مشاهده پرندگان در«پارک ملی چیتوان» نپال
اگرچه کشور نپال تنها یک درصد از کل حجم کره زمین را در بر میگیرد؛ اما به تنهایی 862 گونه پرنده یعنی در حدود 10 درصد از پرندگان جهان، در این کشور قابل مشاهده است. مهمترین دلیل وفور این تعداد پرنده در این کشور عوامل تپوگرافی است. نخست آنکه این کشور دارای نوسانات بسیار زیاد ارتفاعی است و دوم اینکه نپال در منطقه ای واقع شده که دو منطقه زیستی پالئارکتیک در شمال و اورینتال در جنوب با یکدیگر هم پوشانی دارند.
پارک ملی چیتوان از جنگلهای متراکم، علفزارها، رودخانه ها، باطلاق ها و دریاچه ها تشکیل شده و در نتیجه زیستگاه های مناسب بسیاری از پرندگان را در خود جای داده است. هر یک از این زیستگاهها غذا و پناهگاه های متفاوت و مختلفی را برای پرندگان به وجود آورده به طوری که در طول سال بیش از 500 گونه پرنده در پارک ملی چیتوان قابل مشاهده است. در واقع علاقه مندان به مشاهده پرندگان می توانند بیش از نیمی از پرندگان نپال را در این منطقه مشاهده کنند.
بسیاری از پرندگان در پارک ملی چیتوان، ساکن منطقه بوده و در کل سال قابل رویت هستند. گروهی دیگر از پرندگان این پارک تنها درتابستان و به طور معمول برای زادآوری به این پارک مهاجرت می کنند و به عبارتی تابستان گذر محسوب می شوند. گروهی دیگر از پرندگان زمستان گذر بوده و در ماههای سرد سال از مناطق کوهستانی به ارتفاعات پایین تر برای گذران زمستان، به این پارک مهاجرت می کنند. گروهی از پرندگان مهاجر، از پارک ملی چیتوان در طول فصول بهار و پاییز برای استراحت پرندگان نابالغ استفاده می کنند.
به طور کلی بر طبق قوانین کشور نپال، 29 گونه از پرندگان پارک ملی چیتوان، در موقعیت «تهدید» قرار دارند که از این تعداد، 16 گونه در معرض «تهدید جهانی» هستند.
بهترین زمان برای مشاهده پرندگان در این پارک بین ماههای سپتامبر تا نوامبر و ماههای فوریه و آپریل است. یعنی هنگامی که پرندگان مهاجر شروع به مهاجرت کرده و گونه های متنوعی از زمستان گذرها وارد منطقه میشوند.
جمعه 28/12/1388
اولین روز بازدید از پارک ملی چیتوان همراه با سوارشدن بر قایق های سنتی باریک و سبک همراه بود؛ که برای مشاهده پرندگان، کورکودیل ها و حیوانات کناره رودخانه «راپتی» مورد استفاده قرار می گرفت. در طول مسیر این رودخانه و پس از آن بازدید از جنگلهای حاشیه رودخانه، پرندگان زیر مورد مشاهده قرار گرفتند:
| اسم فارسی | اسم انگلیسی | اسم علمی |
| طاووس هندی | Indian peacock | Pavo cristatus |
| اگرت کوچک | Little Egret | Egretta garzetta |
| حواصیل خاکستری | Grey Heron | Ardea cinerea |
| باکلان | Cormorant | Phalacrocorax carbo |
| * | Stork billed kingfisher | Halcyon capensis |
| ماهی خورک سینه سفید | White-breasted Kingfisher | Halcyon smyrnensis |
| ماهی خورک | Common king fisher | Alcedo atthis |
شنبه 29/12/1388
در این روز پیاده روی از محل اقامتگاه تا حاشیه پارک ملی چیتوان برای مشاهده پرندگان صورت پذیرفت که تعداد 24 گونه پرنده مورد مشاهده قرار گرفت. اسامی این پرندگان در جدول زیر آورده شده است:
| اسم فارسی | اسم انگلیسی | اسم علمی |
| * | Brahminy starling | Sturnia pagodarum |
| مینا | Common Myna | Acridotheres tristis |
| * | Spotted dove | Streptopelia chinensis |
| گنجشک خانگی | House sparrow | Passer domesticus |
| * | Oriental magpie robin | Copsychus saularis |
| * | Intermediate egret | Ardea intermedia |
| * | Red vented bulbul | Pycnonotus cafer |
| * | Red whiskered bulbul | Pycnonotus jocosus |
| * | Chestnut headed bee-eater | Merops leschenaultia |
| * | Stork billed king fisher | Halcyon capensis |
| ماهی خورک سینه سفید | White-breasted Kingfisher | Halcyon smyrnensis |
| ماهی خورک | Common king fisher | Alcedo atthis |
| چلچله ی گلو قهوه ای | Plain Martin | Riparia paludicola |
| * | Lesser coucal | Centropus bengalensis |
| * | Oriental pied hornbill | Anthracoceros albirostris |
| بوجانگا | Black drongo | Dicrurus macrocercus |
| طوطی اسکندر | Alexandrine Parakeet | Psittacula eupatria |
| * | Rufous treepie | Dendrocitta vagabunda |
| * | Black hooded oriole | Oriolus xanthornus |
| حواصیل هندی | Indian pond heron | Ardeola grayii |
| آبچلیک تک زی | Green sandpiper | Tringa ochropus |
| * | Jungle myna | Acridotheres fuscus |
| * | Banded bay cuckoo | Cacomantis sonneratil |
| کلاغ جنگلی شرقی | Large billed crow | Corvus macrorhynchos |
یادآوری : اسامی فارسی که با علامت * مشخص گردیده فاقد معادل فارسی از سوی کارشناسان حیات وحش ایران بوده؛ لذا از ترجمه لغت به لغت آن خودداری شده است.
الناز نینواز
کانون گردشگران جوان ایران
فروردین 1389
