پیشگیری از مشکلات دندان در مسافرت

نکات زیر در ارتباط با مشکلاتی که ممکن است حین سفر برای دندان ها اتفّاق بیفتد به اجمال و اختصار عنوان می شود تا در صورت لزوم مورد توجّه و استفاده قرار گیرند:

•  پیشگیری از مشکلات دندان در مسافرت

قبل از سفر حتماً توصیه می شود که سری به دندانپزشک خانواده بزنید تا اگر کِرم خوردگی وجود داشته، حتّی اگر در مراحل اوّلیه باشد مورد رسیدگی قرار گرفته و باعث دردسر نشود.

پُر کردگی هائی که اشکال دارند عوض می شوند. به خصوص کسانی که به غوّاصی می روند، بهتر است که به این مسئله توجّه کنند، برای این که این دندان ها  به علت تحمل فشار زیاد، بیشتر در معرض خطر هستند. چون پُر کردگی هائی که اشکال دارند می توانند از دندان جدا شده و حتّی منفجر شوند و تولید شوک کنند.

در این دیدار جرم های دندان هم برداشته می شوند تا در سفر خطر عفونت لثه ها کمتر باشد. دندان های مصنوعی به هر شکل که هستند باید کنترل و اصلاح شوند.

یک عکسبرداری کامل از دندان ها از منتهاالیه چپ تا منتها الیه راست (Panorama یاO.P.G.) انجام شود که چنانچه مشکلی در هر کجا هست بطور کامل نشان داده و رسیدگی شود.

در سفر معمولاً کمتر به نگهداری دندان ها توجّه می شود.

توصیه می شود هر بار بعد از غذا اگر امکان مسواک زدن نیست دهان با آب کاملاً شسته شود. همچنین آدامس و یا آب نبات های بدون قند همراه داشته باشید تا بعد از غذا و شستن دهان با آب، از آن استفاده کنید. چون با استفاده از این آدامس ها و یا آب نبات ها  بزّاق دهان تحریک و بیشتر ترشح می کند و موادی که در بزّاق هستند باعث خنثی شدن اسیدهائی می شود که در اثر خوردن غذا در دهان ایجاد شده است.

توصیه می شود از مصرف مواد غذائی که درصد بالای مواد نشاسته و یا قند دارند خودداری شود زیرا باعث کِرم خوردگی بیشتر دندان ها می شوند. به جای آنها بیشتر از سبزیجات خام مثل هویج وکلم و خیار و… و یا میوه ها مثل سیب و گلابی و… مصرف شود، چون اینها به تمیز کردن دندان ها کمک می کنند. همچنین به جای انواع نان سفید، بیشتر از نان هائی استفاده شود که درصد بالائی سبوس دارند(نان سیاه). همچنین توصیه می شود از نوشیدنی های رایج در سفر، مثل لیموناد یا کوکاکولا یا… کلاً نوشیدنی هائی که دارای قند هستند، دوری کرده و بیشتر از آب و یا آب معدنی استفاده شود.

در موارد اورژانس در سفر چگونه رفتار کنیم:

 در موارد اورژانس، ضمن تماس، اطلاعات زیر را تا رسیدن به محل، در اختیار مسئول یا مسئولین مربوطه قرار دهید:

ـ همه ی اطلاعات:( چگونه، کی، کجا اتفّاق افتاده و مشخصات مریض مثل سن، سابقه بیماری های مریض، خونریزی و…) باید به پزشک ارائه شود.

ـ خونریزی شدید.

ـ زخم های خیلی شدید در صورت.

ـ اگر شکستن جمجمه را حدس می زنید( خونریزی از داخل گوش ها)

ـ شکستن استخوان های صورت و فک.

در ارتباط با اورژانس دندانپزشکی نیز ارائه اطلاعات لازم تا رسیدن به دندانپزشک ضروری است:

ـ همه اطلاعات:( چگونه، کی، کجا اتفّاق افتاده و مشخصات مریض مثل سن، سابقه بیماری های مریض، خونریزی و…) باید به دندانپزشک ارائه شود.

ـ حادثه برای کدام دندان اتفّاق افتاده است(چنانچه بیمار کودک است، آیا دندان شیری است یا دندان های دائم. )

ـ زخم های صورت مثل لب، چانه، لُپ، زبان و فک و…

  کارهائی که خودتان می توانید قبل از دسترسی به پزشک، انجام دهید:

1ـ اگر در اثر تصادف، دندان از جای خود خارج شده باشد:

ـ دندان را حتماً پیدا کرده و مرطوب نگهداشته و هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.

ـ سعی نکنید دندان را تمیز کنید. اگر خیلی کثیف شده زیر آب با فشار خیلی کم چند لحظه نگهدارید. به هیچ عنوان با مواد ضد عفونی کننده تمیز نکنید.

ـ فقط از ناحیه تاج دندان آن را گرفته و به هیچ عنوان به ریشه دندان دست نزنید.

ـ موادی که برای مرطوب نگهداشتن دندان در خارج از دهان می شود استفاده کرد:

* شیری که هموژنیزه شده (شیرهائی که می شود طولانی مدّت نگهداری کرد).

* مایع سِرُم (Physiologic 0.9% NaCl solution )

* جعبه ای که در چنین مواردی می شود از آن برای نگهداری دندان استفاده کرد، این جعبه را می توان از داروخانه تهیه و در سفر همراه داشت. (Dentosafebox) این جعبه محتوی مایعی است که  PH  آن بین  2/7  و3 /7  می باشد و دندان را تا 24 ساعت نگه میدارد.

* چنانچه هیچ یک از اینها در دسترس نبود، بیمار دندان را در زیر زبان خود نگهداری کند تا به دکتر برسد.

ـ دندانپزشک شما چه می کند؟

ـ دندانپزشک شما دندان آسیب دیده را در سر جای خود قرار داده و به وسیله ای که خود تشخیص می دهد آنرا محکم کرده که تکان نخورد و فشار را از روی دندان برمی دارد. میزان توفیق  این عمل بستگی به نکات زیر دارد:

ـ مدّت زمانی که دندان خارج از دهان بوده است.

ـ چگونگی حمل دندان تا دنداپزشک.

ـ چگونگی محکم نگهداشتن دندان در دهان در جای خود.

ـ پُر کردن ریشه.

ـ شانس نجات دندان آسیب دیده بعد از پنج سال 50% می باشد. ولی در بعضی موارد ممکن است که بعد از چند سال ریشه دندان از بین رفته و دراین حالت بهتر است که دندان کشیده شود.

2ـ دندانی که در اثر ضربه لَق شده باشد:

ـ سعی کنید که فشار به آن وارد نشود و زودتر به دندانپزشک مراجعه فرمائید.

3ـ دندانی که شکسته باشد:

قسمتی که شکسته شده پیدا و مرطوب نگهداری و هر چه زودتر به دنداپزشک مراجعه کنید، چون ممکن است که قسمت جدا شده را بتوان به دندان شکسته چسباند.

در اثر کلیّه آسیب های ذکر شده در بالا، معمولاً عصب دندان تحریک شده بعد از مدّتی از بین می رود که در چنین مواردی بایستی عصب دندان کشیده شود. در این حالت بیمار متحمل درد شدید خواهد شد. دندان هائی که چنین آسیب هائی دیده اند ممکن است که رنگشان تغییر کند، که می شود آنها را مجدداً روشن کرد.

4ـ دندان های مصنوعی شکسته شده:

اگر شکستگی فقط از یک نقطه و خط صاف است، تا رسیدن به دکتر، می توانید آنرا تمیز کرده و بطور موقت با چسب بسیار محکم (مثل چسب دوقلو) چسبانده و استفاده کنید.

5ـ دندان درد:

چنانچه دندان درد گرفت (که معمولاً در شب درد بیشتراست)، می توان از مسکن هائی که در داروخانه موجود و بدون نسخه داده می شود، استفاده کرد. توصیه می شود ابتدا دو عدد مصرف شود. چنانچه درد ادامه داشت از مسکن مورد نظر می توان هر چند ساعت یک عدد،( بستگی به دُز آن) استفاده کرد تا به دندانپزشک دسترسی پیدا کنید.

همچنین امتحان کنید که در اثر سرما و یا گرما کدام بیشتر کمک به آرام کردن درد می کند. در این صورت با کمپرس سرد و یا گرم حساسیّت آنرا پائین آورده تا به دندانپزشک مراجعه کنید.

6ـ پُر کردگی دندان:

اگر دندان پُر کرده، خالی شده و درد مداوم داشته باشید، بایستی که هرچه زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید.

ولی چنانچه دندان پُر کرده، خالی ولی درد آن خیلی شدید و یا مداوم نیست، می توان موقتاً با مسواک خیلی آرام آنرا تمیز کرده و در اوّلین فرصت به دندانپزشک مراجعه فرمائید.

چنانچه روکش موقت دندان افتاده باشد می توان آنرا تمیز کرده و موقتاً با کمی خمیردندان آنرا سرجای خود قرارداده، بچسبانید تا به دندانپزشک مراجعه کنید.

اگر پُل و یا روکش دندان از روی دندان جدا شده باشد و نشود به طریق بالا سرجایش قرار داد آنرا خارج از دهان نگهداری کنید و هر چه زودتر به دندانپزشک خود مراجعه فرمائید.  زیرا بویژه در شب، ممکن است به راحتی از دندان جدا شود و راه تنفس را مسدود و باعث خطر جانی شود، در اینصورت بهتر است تا مراجعه به دکتر، در خارج از دهان نگهداری شود.

7ـ در صورت خونریزی بعد از عمل دندان(کشیدن، جرّاحی لثه و…):

ـ خونریزی های کم حتّی بعد از روزها، عادی است.

ـ خونریزی های شدید و دائم بایستی که:

* خون را از دهان خارج کرده ولی دهان را نشوئید.

*عصبی نشده، آرام بنشینید و سر خود را بالا نگهدارید.

* گازهای استریل مخصوص و یا دستمال تمیز را چند ساعت روی زخم مربوطه قرار داده و با فشار یکسان نگهدارید.

* یک دستمال نمدار سرد پشت گردن بگذارید.

* از صحبت کردن و جویدن خودداری فرمائید.

* چنانچه هیچ یک از این اعمال مفید واقع نشدند به دندانپزشک و یا اورژانس مراجعه کنید.

با آرزوی سفری خوش و اینکه نکات فوق به هنگام ضرورت، مفید واقع شوند.

دکتر لیلا رحیمی