کانون گردشگران جوان ایران سفر مسولانه و ارزان قیمت
بیشترین تراکم خانوار عشایری در حوزه زاگرس میباشد، و بطور کلی میتوان عشایر کشور را در قلمروهای زیر تقسیم بندی کرد.
1- حوزه شمال غرب: این حوزه شامل استانهای آذربایجان غربی، شرقی و اردبیل میباشد. مهمترین ایلات این قطب را عشایر شاهسون، جلالی، قره داغ (ایل ارسباران) میلان، اشکاک، زرزا، پیران، پنیانشین، سادات، قره پاپاق، مامش تشکیل میدهند و بالغ بر 22450 خانوار میشوند. همچنین تراکم نسبی جمعیت عشایر کوچنده این محدوده 5/1 نفر در کیلومتر مربع است.
2- حوزه غرب: مهمترین ایلات غرب کشور را ایلات ذلکی، ممیوند، کرد، زوله، زنگنه، بیرانوند، حسنوند، پاپی، ترکاشوند، مکلشاهی، خزل، جمهور، ارکوازی، امرایی، ایران، بان زرده، بدره، پایروند، یارم طاقلو، دریکوند، جاف، ثلاث باباجانی، جودکی، دلفان، دهبالانی، شوهان، قلخانی، کرند، کلهر، گوران، میش خاص و … تشکیل میدهند که عمدتاً در استانهای همدان، ایلام، کرمانشاه، لرستان وشمال خوزستان استقرار دارند. این بخش بالغ بر 29645 خانوار را در بر میگیرد و تراکم نسبی جمعیت عشایر در این محدود 1/1 نفر در کیلومتر مربع است.
3- حوزه جنوب و جنوب غرب: مهمترین ایلات این محدوده جغرافیایی را ایلات بختیاری، باشت بابویی، جرقویه، بولی، دشمن زیاری، قشقایی، بویراحمد، بهمئی، طیبی، ممسنی، خمسه، فارسیمدان، کشکولی، عرب، دره شوری، باصری، چرام و … تشکیل میدهند که در محدوده استانهای چهار محال و بختیاری، فارس، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خوزستان و چهارمحال و بختیاری استقرار دارند. این مجموعه بالغ بر 93861 خانوار و یا حدود 50 درصد عشایر کشور را تشکیل میدهند. تراکم نسبی جمعیت عشایری در این محدوده 40 نفر در کیلومتر مربع میباشد.
4- حوزه جنوب شرق: مهمترین ایلات این محدوده افشار، جبال بارزی، بلوچ، آئینهای، سلیمانی، قرایی، آسیابر، خواجویی، برخوری، پشتکوهی، جازی، جاویدان، جبال بارزی، رائینی، مابکی، شکاری، شنبو، غربا، کامرانی، کمچی، کماچی سنجری، کوهشاهی، نرمی، ممنی، مهینی، لک بختیاری، بچاقچی و … هستند که عمدتاً در استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان استقرار دارند. کل خانوارهای کوچنده در این قطب 35617خانوار میشود و تراکم نسبی جمعیت این محدوده در حدود 6/0 نفر در کیلومتر مربع است.
5- حوزه شمال شرق: مهمترین ایلات این محدوده سنگسریها، بهلولیها و کردهای شمال خراسان میباشند که بصورت پراکنده و به حالت رمهگردانی و نیمه کوچندگی بسر میبرند. تعداد خانوارهای این حوزه قریب به 10723 میباشد. تراکم نسبی این منطقه در حدود 15/0 نفر در کیلومتر مربع میباشد.
6- حوزه جنوب البرز و حواشی دشت کویر: این محدوده در برگیرنده استانهای تهران، قم و مرکزی میباشد که جمعیت نسبی و تعداد خانوارهای این قطب در مقایسه با سایر نقاط عشایری کشور بسیار اندک است. مهمترین ایلات این منطقه عبارتند از: سنگسری، هداوند، شاهسون بغدادی و مغان.
چنانکه از آمارهای ذکر شده برمیآید تراکم جمعیت عشایری در محدودههای نوار زاگرس کشور بیشتر است و این حوزه بخش قابل ملاحظه عشایر کشور را در خود جای داده است. بعلاوه با وجود این تراکم در سایر نقاط کشور عشایر نیز بطور پراکنده و یا مجتمع مستقر هستند. با این وصف جامعه عشایری در بیش از نیمی از مساحت کشور گسترده شده و بهرهبرداری از منابع طبیعی تجدیدشونده بویژه مراتع در این عرصهها را در اختیار دارند. همچنین قلمرو ییلاقی و قشلاقی عشایر فرابخشی، فراشهرستانهای و فرااستانی بوده و لذا فراتر از مرزهای سیاسی و طبیعی قرار میگیرد. بنابراین نظم برنامهریزی برای عشایر از تقسیمات کشوری، یا طبیعی تبعیت نمیکند. قالب اصلی برنامهریزی برای این جمعیت زیستبومهای عشایری است که در حال حاضرکل این جمعیت در چرخه شامل قشلاق، ییلاق و میانبند در قالب 160 زیستبوم تقسیمبندی گردیده است.
منبع: سایت www.ashayer.ir
