کانون گردشگران جوان ایران سفر مسولانه و ارزان قیمت
موسیقی در ایل بختیاری با سازهای دهل، کرنا، سرنا، نی و کمانچه نواخته می‌شود.
هیبتی ـ مردم‌شناس اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ـ در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ایران‌شناسی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در معرفی موسیقی ایل بختیاری، گفت: مقام‌های موسیقی ایل بختیاری به نام بیک معروف‌اند و هر طایفه‌ای نوازنده‌ی ویژه‌ی خود را دارد که به آن توشمال گفته می‌شود.
او بیان کرد: توشمال‌ها دارای طایفه و محل زندگی جداگانه‌ای هستند و مخارج سالیانه‌ی زندگی خود را از نوازندگی در مراسم عروسی و عزاداری و دیگر جشن‌ها به‌دست می‌آورند.
وی شعر و موسیقی را در ایل بختیاری از هم تفکیک‌ناپذیر ارزیابی کرد و افزود: گویندگان اشعار در ایل بختیاری مشخص نیستند و هر کجا شعر، آهنگ خاص خود را دارد.
این مردم‌شناس موسیقی بختیاری را به دو قسمت چپ و راست تقسیم کرد و موسیقی چپ را مختص عزا و موسیقی راست را مختص جشن و شادی دانست.
هیبتی به برخی مقام‌های موسیقی بختیاری نیز اشاره کرد و ادامه داد: مقام گاه گریذ یا گوگریز به‌معنای وقت مویه و گریه کردن است که در زمان عزاداری نواخته می‌شود.
وی دربارهی مقام شیر علی مردون به‌عنوان یکی ازمقام‌های خاص، اظهار داشت: مردم به این مقام علاقه‌ی زیادی دارند و دربارهی پیشینه‌ی آن می‌گویند که شیر علی مردون یکی از خان‌های ایل هفت‌رنگ بوده که در مبارزه با حکومت پیشین شهید شده است.
او مقام سرگوهی را به‌عنوان مقام چوپان‌ها معرفی کرد که آن‌را با نی می‌نوازند و همچنین تاکید کرد که چون درحال حاضر نی‌نوازی کم‌رنگ شده است، با سازهای دیگر هم نواخته می‌شود.
وی در ادامه به برخی تصنیف‌های ایل بختیاری اشاره کرد: تصنیف گلم‌گلم، تصنیفی عاشقانه است. تصنیف لچک ریالی، تصنیفی شاد است که در عروسی‌ها نواخته می‌شود. تصنیف برزگری که در هنگام درو و کشاورزی به‌کار می‌رود. تصنیف حوری‌حوری و سحرناز که تصنیف‌های شادی هستند.
هیبتی همچنین به معرفی رقص‌های ایل بختیاری پرداخت و انواع رقص آرام، تند، دستمال، مجسمه و چوب‌بازی را شرح داد.
رقص دستمال؛ این رقص بیشتر توسط زنان اجرا می‌شود و گاه مردان نیز به این رقص می‌پردازند. در این رقص، رقصندگان دو دستمال در دست می‌گیرند و با حرکت دست‌ها و جلو عقب رفتن در یک دایره‌ی فرضی می‌رقصند.
رقص آرام؛ رقصندگان در این رقص سه قدم به‌صورت ضربی جلو می‌آیند و دو قدم به عقب برمی‌گردند و از دایره‌ای فرضی خارج نمی‌شوند.
رقص تند؛ این رقص شبیه رقص آرام است که با ریتم تندتری اجرا می‌شود و رقصندگان دستمال را تند‌تند می‌چرخانند و گام‌ها را به جلو برمی‌دارند و به عقب برنمی‌گردند.
رقص مجسمه؛ در این رقص، رقصنده با موسیقی شروع به رقصیدن می‌کند و با قطع شدن ساز در هر حالتی که هست، ثابت می‌ایستد.
رقص چوب‌بازی؛ این رقص، خاص منطقه‌ی بختیاری است و در آن دو یا چند مرد یک نبرد نمایشی را به‌شکل حماسی با چوب اجرا می‌کنند.
منبع: خبرگزاری ایسنا
