الوند و شهرستانه
از قدیما گفتند که تا 40 همسایه مجاور خانه و محل زندگی به یکدیگر حق آب و گل دارند. بنابر این شناختن همسایه ها واجب است و باید در اولین فرصت انجام پذیرد.
روستای شهرستانه به فاصله تقریبی 30 کیلومتری در جنوب غربی شهر همدان قرار گرفته است.لیکن به لحاظ تقسیمات سیاسی جزء شهرستان تویسرکان است.
دیدار صورت گرفته(به همراه سهیل) بسیار کوتاه بود اما بعنوان اولین گام برای شناخت این نزدیکترین همسایه بد نبود. شهر تویسرکان در سالهای نه چندان دور بن بست بود و جاده آسفالته آن به کنگاور و در ادامه بطرف غرب کشور در سالهای اخیر روکش شده است . بعد از این گشایش روستای شهرستانه هم چون در این مسیر قرار دارد ، نیز رونقی گرفته است. از طرفی دیگر، مسیر جاده گنجنامه همدان به سمت شهر تویسرکان نیز از شهرستانه میگذرد . البته این جاده بدلیل عبور از یال ادامه ارتفاعات الوند به قلل یخچال، در زمستان بسیار بادگیر و پر برف است و در زمستان ها معمولا بسته است . به مناسبت وجود برف زیاد در این محل که به جاده تاریک دره معروف است پیست اسکی همدان در این سینه کش قرار گرفته که نسبت به سینه کش جنوبی مدت زمان بیشتری برف را در خود نگه می دارد. این سطوح اصطلاحا ” نسار” نامیده میشود.
جاده و ارتفاعات بسیار زیبا و پر فراز و نشیب است و دامنه ها در فصول مختلف جلوه های زیبائی از طبیعت بکر منطقه را بنمایش میگذارد. در چشم انداز شمالی قله الوند و ارتفاعات مجاور آن از زاویه متفاوت دیگری جلوه منحصر بفردی دارد. این زیبائی بخصوص در طلوع و یا غروب روز براستی تماشائی است. حال از یال سرازیر میشویم و دشتهای سر سبز و رنگارنگ با طیفهای مختلف در مقابل رویمان قرار میگیرد . دشتهای سبز یونجه زار با زردی گندم زار در ترکیب با رقصنده های سبز رنگ برگ درختان همیشه در رقص سپیداران، هوش از سر میبرد ، بطوریکه دام ها سر از پا نمیشناسند و گله گله از این نعمت خدادای بهره میگیرند.
در مسیرعبور از این دشتهای اغوا کننده من به یاد تابلو های کلاسیک نقاشی در کتاب فارسی دوره دبستان می افتم- اون تصوری که ما مثلا شهری ها از روستا داشتیم- توده ابرهای سفید ، کوه های دوردست خوش ترکیب ، درختان سبز سربه فلک کشیده تبریزی ، مزارع رنگارنگ و گله های گاو و گوسفندان .
راستی یادم رفت این مطلب را بگم که تویسرکان قطب گردوی ایران است و این قطب دایره ای دارد و خواه ناخواه شعاع بزرگی را در بر میگیرد و شهرستانه نیز در داخل این حلقه گردوئی قرار گرفته است. تا چشم کار میکنه باغ ها درختان گردوی چشم نوازی دارند در مسیر یک باغ درحاشیه جاده، به یک مسیر خطی از این درختان گردو برخورد کردیم و بادقت بیشتراین منظره که عکسش را میبینید به چشمانمان خورد. ما مثل دو اسیر سرگشته سر به هوا و بدنبال. این صحنه مسبب فکرتهیه این گزارش بود ، شما هم عکس راخوب ببینید جریان از این قرار است، . . . . . . . . . . . . . .
شاید شما هم جواب مسئله را پیدا کرده اید .
بله درخت اول و در این مسیر خطی نسبت به درختان دیگر از وضعیت ظاهری و فیزیکی خوبی برخوردار نیست ای وای من…..چرا؟ !!.
احتمالا چون درخت در دسترس عوام بوده، از ناز شست عابران نصیب برده . . . . . . . . نه اینجا آن قدر هم مسیر عمومی نیست که باهاش این برخورد شود . . . . . . . . . . . بعد از کمی مشورت با سهیل به این نتیجه رسیدیم که بعله” وضعیت فیزیکی این درخت نشان از سردمداری و استقرار در سر خط مسیر جریان بادهای مزاحم منطقه میباشد” و اینطوری میشود تصور کرد که به شکلی خود را قربانی نشاط و سرزندگی درختان بعدی مسیر خطی خود نموده است. و میتوان این صحنه از طبیعت را به موارد مشابه در زندگی جانداران و نهایتا انسانها تسری داد. بخصوص سردمداران و پیش قراولان و یا پسران اول خانواده و نقش بسیار مهمتر آنان در ارائه راه طریق و چگونه خود قربانی کردن بخاطر ایجاد جریانی پر قدرت در پشت سر و یا نفر جلو در مسابقه دوچرخه سواری و . . . . . . .
دقایقی مینگریم و ادامه طریق میدهیم. . . . . .
در مسیر تاریک دره به شهرستانه که یال ادامه کوه های الوند به قلل یخچال را قطع میکرد چشم اندازی بسیار زیبا و هوس انگیز داشت بطوریکه من و سهیل را مجاب به دیدار نزدیکی از قله الوند ( بعد از گذشت سالهای بسیار) کرد. همینجا قرار قبلی کوه فردا را فیکس کردیم.
” الوند”
3428 متر
در کتاب محلی بر فراز قله های الوند (از آلمابلاغ تا کلاه قاضی)به رشته کوه های مجاور الوند اشاراتی شده و در آن کروکی کوهنوردی و راه رسیدن به این قلل را تشریح کرده که توصیه میکنم آنرا بخوانید.
صبح جمعه آخرین هفته در ماه رمضان باعث شده بود که مشتری کوه در گنجنامه بسیار کم باشد و حسن تعطیلی تله کابین تازه تاسیس نیز طبیعت مسیر بطرف میدان میشان و قله الوند را بیش از پیش جلوه گر بود، براستی چه بسا ممکن است که وجود تله کابین باعث حضور کسانی شودکه امکان حرکت با پای پیاده به میدان میشان را ندارند و این وسیله دسترسی علاقه مندان به طبیعت را فراهم کرده باشد، اما کم نیست خسران وجود این غول آهنین به محیط وحش، فضای سبز و اکولولوژی پایدار منطقه . .
مسیر را به علت آشنائی با راه زیکزاک معروف به جاده استاندار انتخاب کردیم که در ضمن طولانی ترین و سهل الوصول ترین نیز میباشد که به علت راه دستیابی پروژه تله کابین حالا دیگر ماشین رو هم شده است.
به نیمه راه میرسیم کم کم فضای گرگ و میش جایش را به روشنائی کامل روز میدهد و خنکای دل انگیز سحر که راهپیمائی را دلچسب نموده است .
میدان میشان:
پس از طی یک ساعت به نهر آب بهشتی میدان میشان میرسیم ، زوزه باد در کنار صدای دلنشین ریزش آب و جریان زلال و پاک آن بسیار رویائی و دل انگیز است. به یاد حرکت (دراز کشیدن در آب همین جوی در سرمای بسیار زیاد در ازای دریافت جایزه 1000 تومانی) بهزاد در روز دوم فروردین سال 82 میافتم و صحنه را با برف آن سال تجسم میکنم. . . . . . . . . . . . . به آرامی در کنار جوی و با بیشینه همجواری مسیر جوی ره به میدان میشان بر میگیریم و حاضر نیستیم که چشم از این جوی بهشتی بر کنیم.
مدت ها بود که میخواستم راجع به میدان میشان و بینظیر بودنش بنویسم و به قول همدانی ها غورت اون(ن با کسره) بیام، اما وصال نمیداد براستی این میدان بی نظیر است ، در ارتفاع تقریبی 2600 متری زمین مسطحی به وسعت یک هکتار پوشیده از چمن را کمتر میتوان سراغ کرد.
میدان میشان در دوم فروردین 1382
میگفتم،. . . از فرط دیدار تخت نادر و رسیدن به قله، خوردن صبحانه و نشستن در میدان را پشت گوش میاندازیم و تنها با صرف یک چای گرم و بدون توقف به سمت قله سر میکشیم . چمنزار همیشه سبز و با گلهای آلاله زرد همیشگی که مختص فروردین ماه است، اما در میدان میشان ماه و فصل نمیشناسد و همیشه با دیدارکنندگانش از دشتهای سبز به همراه این گلها استقبال میکند .براستی اینجاست که از طبیعت دست و دلبازی میاموزیم و در تمام فصول گلهای فصلی را به خرد و کلان، انسان و حیوان تقدیم میکند.
تخته نادر:
چمنزار میدان میشان در تداوم خویش ،خود رابه تخته نادر متصل میکند. قدم زدن 30 دقیقه بر روی چمنزار و کوهپیمایی کردن در ارتفاع 2900 متر شارژ روح وروان شخص را برای یک هفته کار شهری تضمین میکند ، چشمه هادرتمامی سطوح در شهریورماه یعنی خشک ترین ماه سال و در کمتر از 200 متر مانده به بالاترین نقطه زمین خودنمایی میکند و مهمانان زمینیش را سیراب میکند و چشم انداز بینندگان را مسحور.
و این کم از سحر و جادو نیست. چگونگی این راز را بایستی از زمین شناسان پرسید.
چشمه قاضی معروفترین چشمه این ناحیه است که آب بسیار خنک آن تشنگان زیادی را از خود بی خود کرده است این چشمه مرا به یاد آب الوندی که همیشه در سالنهای ورزشی به ورزشکاران قوی بنیه خطاب میکردند می اندازد.
عکس خاطره انگیز سمت راست با حضور عموقلی رزاق، جوادآقا،پدرم،سرهنگ کاوسیان و بابا خسرو(عمو حسن ) احتمالا در سالهای بین 30 تا 35 در روی تپه عباس آباد و روبه الوند گرفته شده
و عکس دیگر مربوط به سالهای حدود 62 است سرهنگ کاوسیان ،جواد آقا و پدر من در وسط عکس مشاهده میشوند.که در مسیر تخت نادر عکسی بعد از 40 سال به یادگاری گرفته اند.
در مسیر تخته نادر به سمت غرب به ارتفاعات کلاغ لان میتوان دسترسی پیدا نمود که اتاقک کوچکی نیز برای حمایت کوهنوردان از باد همیشگی این منطقه ساخته اند .
فراموش کردم وجه تسمیه تخت نادر را بگویم و آن دو فرضیه دارد اول آنکه احتمالاً از کمیاب و نادر بودن آن میگوید و دوم اشاره به استقرار سپاهیان نادر شاه در مسیر لشکرکشی هایش دارد.
مسیر جنوبی تخت نادر رو به قله الوند دارد .فاصله این محل تا قله به نظر سهل العبور میآید و تخمین یک ربع پیاده روی برای فتح قله را میزنی، اما هرگز این امر اتفاق نمی افتد، زیرا دیگر چمنزاری با شیب ملایم و دلنوازی وجود ندارد و مسیر کاملاً سنگی و پر از تخته سنگهای عظیم میشود، و به همین دلیل صعوبت دسترسی به قله، پیش بینی ها را به هم میزند و البته وزش باد نیز همیشه در این قسمت تاثیر زیادی بر سرعت حرکت کوهنوردان میگذارد. ناگفته نماند در بسیاری از روزهای زمستان عبور از این قسمت غیر ممکن بوده و شوربختانه کوهنوردانی جان خودشان را در این مسیر از دست داده اند.
30 دقیقه ای را در راه بودیم قله کوتاهتری که در سمت جنوب شرقی قرار دارد، قله را برای کسانی که اولین بار به این مسیر میآیند باشتباه میاندازد . . . . . . . . . . و براستی که قله الوند زیبا و چموش است .تخته سنگهای عظیم و وزش باد که به احترام قله نا خود آگاه کلاه از سر برمیداشته میشود، و نهایتاً با سنگ نوردی به روی تخت سنگ اصلی قله بارتفاع 3428 متر میتوان دست پیدا کرد.
در بازگشت نگاهی به مسیر کلاغ لان(ارتفاع 3410متر) داریم و از روی یال به دشتهای پهناور در شمال قله چشم میدوزیم،حیدره،امامزاده کوه و در ادامه بسیار دور مسیر اسدآباد ، و امیدواریم که در دیداربعدی از قله ومسیر کلاغ لان برایتان بگویم.
قله با شکوه کلاغ لان
مسعود کاوسیان
کانون گردشگران جوان ایران