“مسجد سرخ” ساوه، یادگار دوره سلجوقی و شاهکار هنرمندان دوره صفویه در این شهرستان است کهمورد توجهو بازدید علاقمندان بهمیراث فرهنگی و گردشگران قرار دارد.
این اثردرزمان سلطنت “شاهاسماعیل صفوی” توسط خواجه “شمسالدین پیر محمد ساوجی” بهجای مسجدی از دوره سلجوقی که منار آن همچنان پا برجاست بنا شد.
کارشناسان میراث فرهنگی میگویند: تزیینات زرشکی و کتیبههای قرمزرنگ این مسجد باعث شده است که به مسجد سرخ معروف شود.
مسجد سرخ باطرح چهارایوانه مشتمل بر سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه ،رواق،شبستان و منارهسلجوقی است و سر درورودی بنا، ازجانب میدان و در جهت شمال بنا قرار دارد و مزین به تزیینات کاشیکاری و کتیبه تاریخی است.
ازاره سردر با کاشیهای مسدس (فیروزه فام) دوران صفوی پوشش یافته و جدار آن در دوره اخیر سفید کاری شده، تاق سر در، مقرنس کاری و در پا کار تاق، کتیبهای گچبری به خط ثلث برجسته مورخ ۹۱۴هجری قمری وجود دارد.
بالای درگاه و در سینه سر در، لوح سنگی نصب شده و برآن فرمانی دیوانی از شاه اسماعیل صفوی نقش بسته است.
بخش اصلی مسجد یا گنبدخانه بهابعاد هشت در هشت مترمربع و ارتفاع ۱۲متر در میان سه رواق و یک ساختمان جنوبی که به عنوان مقبره مورد استفاده بوده واقعاست و از سهجانب آن، درگاهی وسیع و مرتفع به رواقهای اطراف باز میشود که با افزودن پوششی در کمرگاه آنها، درگاه را دوطبقه و غرفهدار ساختهاند.
صورت چهار ضلعی گنبدخانه در بالا با زدن نیم تاقهایی در زوایا و قوسهای کوچکتری در بین آنها به کثیر الاضلاع تبدیل گشته و یا طاق پوشش عرقچینی بنا بالا آمده است.
بدنه قوس نیم تاقهای گوشهای با مقرنس خوش قطاری آراسته و رنگ آمیزی شده و گنبد بنا یک پوشه است و سطح زیرین آن در اصل گچبری شده است.
متن ین کتیبه که در زمینهای منقش به گل و بوتههای برجسته نوشتهشده سوره “نبا”است و درابتدای قسمت کثیرالاضلاع زیرگنبد نیز دومین کتیبه بهخط برجسته کوفی و به رنگ زرشکی در زمینه لاجوردی متضمن سوره “یاسین” گچبری شدهاست.
در میانه ضلع جنوبی گنبد خانه، محرابی نیم هشت ضلعی با پوشش مقرنس گچی و مزین به کتیبهای گچبری و نقوش رنگ آمیزی شده قرار گرفته است.
در سه جانب گنبد خانه، رواقی قدیمی با جدار آجری و فاقد تزیین واقع شده که روی آنها غرفههایی ساخته شده است. در جانب جنوبی مقصوه هم رواقی وجود دارد که بهوسیله درگاهی با سه رواق دیگر مرتبط بوده و اکنون بهصورت انبار درآمده است.
در گوشه رواقه شمالی ومتصل بهجرز سردر ورودی ازخارج، ماذنه یا منارهای آجری از آثار قرن پنجم هجری است که نیمی از قطر آن، در داخل بناهای حدود ۱۰متری است.
بدنهمناره تاارتفاع شش متری ساده وبالاتر از آن، تزیینی و دارای کتیبهای به خط کوفی شجری آجری است و در جهت غربی و جنوبی این مسجد، صحنی در ابعاد ۲۰در ۲۰متر مربع دارای چند حجره و ایوانهای چهارگانه است.
سرپرستمیراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری ساوه نیز درمورد حفظ ونگهداری این اثر باستانی گفت: عملیات مرمت مسجد سرخ درسالجاری با ۲۴۰میلیون ریال اعتبار از محل اعتبارات ملی آغاز شده است.
“محسن نبوی” در گفت و گو با ایرنا پیش بینی کرد مرمت این بنای ارزشمند با همکاری کارشناسان میراث فرهنگی در نیمه اول سالجاری به پایان برسد.
به گفته وی شهرستان ساوه با داشتن ۲۲۸اثر باستانی یکیاز شهرهای تاریخی کشور جهت بازدید گردشگران داخلی و خارجی به شمار میرود.
منبع: خبرگزاری ایرنا